Şalter Etiketleme ve Kilitleme (LOTO): İş Güvenliğinde Hayati Adım

Ferhat İncekara
4 Kas
2 dakikada okunur

Endüstriyel ortamlarda çalışanlar için en büyük risklerden biri, bakım veya onarım sırasında ekipmanların aniden devreye girmesidir. Bu durum elektrik çarpması, ezilme, kesilme ve hatta ölümle sonuçlanabilen ciddi iş kazalarına yol açabilir. İşte tam bu noktada şalter etiketleme ve kilitleme (Lockout/Tagout – LOTO) devreye girer.

LOTO sistemi, makinelerin beklenmedik şekilde çalışmasını engellemek için enerji kaynaklarının fiziksel olarak izole edilmesini, kilitlenmesini ve uyarı etiketleriyle belirgin hale getirilmesini sağlar.

LOTO Neden Bu Kadar Önemlidir?

İş kazalarını önler
Enerji kaynaklarının kontrolünü garanti altına alır
Bakım ve onarım ekiplerini korur
İş sürekliliğini artırır
İş güvenliği kültürünü güçlendirir

Araştırmalar, LOTO prosedürlerinin doğru uygulanmasının iş kazalarını %30’dan fazla azaltabildiğini göstermektedir. Bu da LOTO’nun sadece bir prosedür değil, iş güvenliği yatırımı olduğunu kanıtlar.

LOTO Hangi Enerji Türlerini Kapsar? Şalter Etiketleme Kilitleme

Şalter etiketleme kilitleme, yalnızca elektrik devreleriyle sınırlı değildir. Aşağıdaki enerji türlerini kapsar:

Elektrik enerjisi
Hidrolik sistemler
Pnömatik basınç
Mekanik enerji
Kimyasal enerji
Termal enerji

Her enerji kaynağı için uygun kilitleme ekipmanlarının kullanılması gerekir.

LOTO Uygulama Adımları

Ekipmanı belirle ve bilgilendir
Enerji kaynağını kapat
Şalteri kilitle
Uyarı etiketi yerleştir
Kalan enerjiyi boşalt
Sistemin enerjisiz olduğunu test et
Bakım/onarımı gerçekleştir

Unutmayın: Kilit sizindir, anahtar sizdedir. Bir operatör, başkasına ait kilidi ASLA kaldıramaz.

Kilit ve Etiket Türleri

Şalter kilitleri
Valf kilitleri
Asma kilitler
Çoklu kilitleme noktaları için kelepçeler (hasp)
Dayanıklı uyarı etiketleri

Her ekipman türü için özel geliştirilmiş çözümler bulunur.

İyi Bir LOTO Programında Olması Gerekenler

Yazılı prosedürler
Standart ekipmanlar
Eğitimli personel
Denetim ve kayıt sistemi
Düzenli tatbikatlar ve kontrol listeleri

İşverenler, çalışanlarına LOTO eğitimi vermekle ve gerekli ekipmanları sağlamakla yükümlüdür.

Sonuç

Şalter etiketleme ve kilitleme, küçük bir ekipmandan ibaret görünse de iş güvenliğinde hayati rol oynayan kritik bir uygulamadır. İş yerinizde güçlü bir LOTO kültürü oluşturmak, hem çalışanlarınızı korur hem de operasyonel verimliliği artırır.

Unutmayın: Güvenlik, prosedürlere uymakla başlar.